Zaparcia u dzieci

Zaparcie stolca czyli utrudnione, wymagające wysiłku oddawania kału, który ma charakter zbity, często spieczony.

PODZIAŁ

• Zaparcia nawykowe
• Dietetyczne:
  • ograniczenie płynów
  • niedożywienie kaloryczne
  • dieta ubogoresztkowa (uboga w błonnik)
  • dieta ubogowęglowodanowa
• Ograniczenie aktywności ruchowej
• Zespół drażliwego jelita
• Wady rozwojowe (choroba Hirschsprunga, całkowita aganglioza jelita grubego i/lub cienkiego, dysplazja neuronalna jelit, zwężenie odbytu, przemieszczenie odbytu, wydłużenie okrężnicy)
• Choroby układu nerwowego (mózgowe porażenie dziecięce, uszkodzenie rdzenia kręgowego, neuropatie trzewne, zespół rzekomej niedrożności jelit)
• Odruchowe hamowanie motoryki jelit ( stany zapalne odbytu i odbytnicy, szczelina odbytu, zapalenie otrzewnej, zapalenie wyrostka robaczkowego, choroby dróg żółciowych, nerek)
• Choroby metaboliczne i układu dokrewnego (niedoczynność tarczycy, nadczynność przytarczyc, niedoczynność przysadki, polineuropatia cukrzycowa, hiperkalcemia, zatrucie witaminą D, hipokaliemia, porfiria)
• Zaparcia polekowe i toksyczne (środki przeczyszczające, pochodne glikozydów antrachinonowych, antycholinergica kodeina i atropina, antacida, opiaty, środki psychotropowe, cholestyramina, zatrucia ołowiem i talem, winkrystyna, indometacyna)

Przyczyny związane z utrudnionym pasażem jelitowym

• Zwężenia zapalne i bliznowate (choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenia jelita grubego, tbc, kiła, promienica, colitis ischaemica)
• Guzy (występujące w jelicie lub uciskające z zewnątrz)
• Przepukliny, zrosty pozapalne i pooperacyjne

ROZPOZNANIE

Wywiad: początek dolegliwości, okoliczności np. szkoła , sposób żywienia w rodzinie, tryb życia, świadome unikanie defekacji i wstrzymywanie stolca.

Badanie fizykalne:

Oglądanie stolca:

• obfity, cuchnący, grubokulisty stolec przemawia za atonicznym jelitem grubym
• drobnokulisty stolec, składający się z drobnych cząsteczek, które po wypróżnieniu mogą się rozpaść świadczy o zaparciu kurczowym
• przy nisko usytuowanym zwężeniu stolec ma charakter ołówka.
• domieszka krwi na uformowanym stolcu przemawia za pęknięciem błony śluzowej lub innym źródłem krwawienia w bezpośrednim sąsiedztwie odbytu
• domieszkę śluzu i krwi na uformowanym stolcu stwierdza się w zapalnych owrzodzeniach odbytnicy, w zależności od stanu zapalnego można stwierdzić też domieszkę ropy

Obmacywanie brzucha: stwierdzenie dużego guza w jamie brzusznej może wskazywać na rozszerzenie odbytnicy, esicy i poprzecznicy zstępującej. Badanie Rtg wyjaśnia czy jest to megacolon cong. czy też zaparcie nawykowe, bolesność po lewej stronie przy ucisku wskazuje na możliwość procesu zapalnego w ścianie okrężnicy.

Badanie neurologiczne: choroby OUN i nerwów obwodowych

Badanie per rectum: sprawdzamy napięcie zwieraczy odbytu, ziejący odbyt (zaburzenia unerwienia lub max wypełnienie odbytnicy kałem), zwiększenie napięcia (lękliwość, ból- rozpadliny, guzy krwawnicze stan zapalny, przetoka)

Badania laboratoryjne:

OB, morfologia, jonogram, badanie ogólne moczu, manometria, rektoskopia, biopsja jelita grubego, Rtg przeglądowe, Rtg z kontrastem podwójnym, Rtg jelita krętego

Dodatkowe badania to: hormony tarczycy, przysadki , przytarczyc, 25OHD₃, stężenie chlorków w pocie, pasożyty, drogi żółciowe, żółć, ocena neurologiczno-psychiatryczna z badaniem EMG.

LECZENIE

Dieta: bogatoresztkowa; warzywa owoce, ciemne pieczywo i dodatek otrąb (pamiętać że długotrwałe stosowanie tej diety może doprowadzić do zubożenia w mikroelementy i wapń.

Farmakoterapia:

• Środki osmotycznie czynne
  • nieorganiczne (Mg SO₄, Na₂SO₄, wody mineralne)
  • organiczne (laktoza, miód, laktuloza)
• Obniżające napięcie powierzchniowe nabłonka (Dipolaxan)
• Wypełniacze (Isogel, Metamucil)
• Olej rycynowy
• Glikozydy antrachinonowe (Alax, Extr. Aloe sicc. Normosan
• Pochodne fenoloftaleiny (Bisacodyl)
• Ułatwiające poślizg mas kałowych (parafina)

Psychoterapia